PFAS: de onzichtbare gast aan tafel

Er is veel te doen over PFAS. Maar wist je ook dat PFAS opzettelijk op jouw eten wordt gespoten? Op groente en fruit worden namelijk op grote schaal PFAS-pesticiden gespoten. En die PFAS komt letterlijk op jouw bordje terecht. Zo zitten er in de winkel op de meeste aardbeien, kropsla en druiven nog resten van PFAS-pesticiden. PAN-NL onderzocht de meest recente testuitslagen van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Duizenden testen. Daar werden we niet vrolijk van. Eén op de vijf groente (21%) en fruit (20%) is besmet met PFAS. Aardbeien (67%) zijn het vaakst besmet met resten PFAS-pesticiden, gevolgd door kropsla (62%), druiven (52%), komkommers (47%) en tomaten (45%).

Laat jouw supermarkt

weten dat je gifvrij wilt.

Doe mee!

 
Gelukkig zijn er ook groente en fruit waar de NVWA geen PFAS-pesticiden op vond: asperges, rode kool, bloemkool, spitskool, spruitjes, knolvenkel en ananas.

Er zijn duizenden door de mens gemaakte PFAS-chemicaliën in omloop. Een deel ervan wordt gebruikt als pesticiden. In de Europese Unie zijn er 37 PFAS-pesticiden toegelaten. Vaak worden er aan een pesticide nog hulpstoffen toegevoegd, bijvoorbeeld als schuimmiddel of als hechtingsmiddel aan de plant. Ook dat zijn regelmatig PFAS.

PFAS worden ook wel de ‘forever chemicals’ genoemd omdat ze niet of nauwelijks afbreken en ophopen in je lichaam of het milieu. Fruit en groente zijn biologisch afbreekbaar maar de PFAS die erop zit niet of hun schadelijke afbraakproducten breken niet af. Zo beschermen ze wellicht je groente maar bedreigen je gezondheid. PFAS kunnen je hormoonhuishouding verstoren, je vruchtbaarheid aantasten of heel giftig zijn voor het waterleven.

Er zijn een aantal PFAS-pesticiden die in kleinere delen afgebroken worden, maar uiteindelijk blijft de kleine PFAS-verbinding TFA (trifluorazijnzuur) over. TFA is heel stabiel en wordt niet verder afgebroken. Intussen wordt TFA in grondwater, rivieren en meren gevonden en zelfs in wijn.

Toch zijn deze stoffen door de toezichthouders goedgekeurd. PFAS worden tegenwoordig aan allerhande producten toegevoegd zoals schoonmaakmiddelen, coatings, verven en elektronica. Het goede nieuws is dat mede op initiatief van Nederland er een voorstel is ingediend die de meest giftige PFAS-chemicaliën in Europa verbiedt!

Het slechte nieuws is dat juist PFAS-pesticiden worden uitgezonderd van dit verbod. Groente en fruit blijven zo met PFAS bespoten worden. Zo blijven PFAS de onzichtbare dressing op je salade. Onbegrijpelijk vinden wij.

Een eerder onderzoek van onder andere PAN Europe naar PFAS-pesticiden in groente en fruit bracht aan het licht, dat in de periode 2011- 2021 de gemiddelde besmetting van groente en fruit met PFAS-pesticiden, in zowel Nederland als Europa, zelfs enorm toenam. Nederlands fruit en groente waren zelfs vaker besmet dan die uit het buitenland.

Laat jouw supermarkt

weten dat je gifvrij wilt.

Doe mee!

Meer informatie

• De PesticidenEetwijzer met de testresultaten van alle pesticiden
• Voorstel Europees verbod op PFAS (pesticiden uitgezonderd)
• OECD over PFAS
• Wetenschappelijke publicatie over PFAS gebruik
• Het PAN-rapport (2024) over toename PFAS-pesticiden