Het probleem van pesticiden
Waarom zijn pesticiden een probleem?
Pesticiden heb je in alle soorten en maten maar hebben één ding gemeen: ze zijn bedoeld om te doden. Ze doden insecten, schimmels, aaltjes of planten die de boer niet op zijn gewas wil hebben. Of ze worden gebruikt na de oogst om groenten en fruit langer houdbaar te maken.
Pesticiden zijn niet alleen schadelijk voor de insecten of onkruiden waartegen ze zijn bedoeld maar vaak ook voor andere planten, dieren of de mens. Zo holt al decennialang de biodiversiteit achteruit: steeds meer planten en dieren sterven uit en hoewel er meerdere oorzaken zijn en wetenschappelijk nog lang niet alles duidelijk is, wordt de link met pesticiden vaak gelegd.
Daarnaast is er een risico voor de mens. Dat is allereerst de boer die werkt met de pesticiden. Zo is in diverse landen de ziekte van Parkinson al erkend als beroepsziekte voor boeren die veel werken met pesticiden. Maar niet alleen de boeren maar alle omwonenden van de akkers waar pesticiden worden gespoten, hebben er last van: het gif is overal terug te vinden in hun huis, tot in het stof onder hun bed. Ten slotte loopt ook de consument een risico omdat er meestal een cocktail aan pesticidenresten op de groenten en fruit achterblijven tot het moment dat je ze eet.
Voor pesticiden zijn regels voor gebruik op basis van onderzoek dat de producent zelf aanlevert. Zo worden er wettelijke grenzen gesteld aan wanneer en hoeveel een pesticide gebruikt mag worden, of hoeveel er op groente en fruit achter mag blijven. Ondanks deze regels blijft er een risico. Dit komt onder andere omdat er regels worden gesteld op basis van wat bekend is over de schadelijkheid van pesticiden, maar er ook nog heel veel onbekend is. Zo wordt er geen rekening gehouden met het ‘cocktaileffect’: elke pesticiden wordt afzonderlijk getest maar niemand weet wat een mix van meerdere pesticiden met je gezondheid doet. Daarnaast worden steeds pesticiden die eerder veilig voor gebruik werden geacht, na een tijdje weer verboden nadat uit verder onderzoek blijkt dat ze toch schadelijk zijn voor de natuur of een risico voor de mens.
We moeten ons de vraag stellen of gif spuiten op je eten wel een goed idee is. PAN-NL vindt van niet.
De ene pesticide is de andere niet
Pesticiden worden vaak ingedeeld in groepen op basis van de risico’s die ze vormen of de chemische samenstelling.
- Zo heb je PFAS-pesticiden, een groep stoffen die hoort bij de ‘forever chemicals’, dat wil zeggen dat ze vrijwel niet afbreekbaar zijn en dus in onze omgeving blijven ophopen en (vrijwel) niet meer verdwijnen.
- Daarnaast heb je de Kandidaten voor Vervanging. Dat zijn pesticiden waarvan de politiek al heeft besloten dat ze zo snel mogelijk vervangen moeten worden vanwege hun schadelijkheid.
- Er zijn pesticiden die genotoxisch zijn, dat wil zeggen dat ze je erfelijk materiaal (DNA) kunnen aantasten waardoor je ziek kunt worden.
- Er is een groep hormoonverstorende pesticiden, de naam zegt het al.
- De groep neonicotinoïden worden als zeer schadelijk gezien voor insecten, zoals de bijenpopulatie.
- CMR pesticiden zijn een groep die door de Wereldgezondheidsorganisatie gekwalificeerd wordt als waarschijnlijk of aangetoond kankerverwekkend, mutageen (kan je DNA aantasten) en/of schadelijk voor de vruchtbaarheid. Sommige pesticiden vallen onder meerdere van deze groepen.
Resten van alle bovengemelde gifstoffen worden veelvuldig teruggevonden op groente en fruit. Zo worden er op één van de vijf stuks groente en fruit resten van PFAS-pesticiden teruggevonden. Eén op de drie stuks groente of fruit bevat resten van pesticiden die op de lijst staan als mogelijk kankerverwekkend, mutageen of schadelijk voor de vruchtbaarheid. In totaal zijn 152 verschillende soorten pesticiden teruggevonden op groenten en fruit. Op een product als druiven zijn zelfs 57 verschillende soorten pesticiden gevonden.
De ene consument is de andere niet
Bij de beoordeling van het risico van pesticiden wordt als eerste de hoeveelheid van een pesticide berekend, die een mens dagelijks en levenslang kan opnemen zonder nadelige gevolgen voor de gezondheid (de acceptabele dagelijkse inname – ADI). Vervolgens wordt het maximale residu limiet (MRL) van een werkzame stof in een agrarisch product berekend, dat verwacht wordt bij "goed landbouwkundig gebruik" en via een dieetberekening getoetst aan de toxicologische waarde, de ADI.
Maar er zijn wetenschappers die twijfelen of de berekende ADI kwetsbare groepen zoals zuigelingen en peuters genoeg beschermen. Daarom is in de Europese richtlijn voor verpakte baby- en peutervoeding een norm voor alle soorten pesticiden gesteld van maximaal 0,01 mg/kg , terwijl op veel soorten verse groente en fruit gemiddeld meer dan het honderdvoudige wordt gevonden, zo blijkt uit onze analyse van de NVWA meetresultaten! Dus zelfgemaakte baby- en peuterhapjes van bespoten groente en fruit overschrijden meestal de pesticidennorm van 0,01mg/kg. Behalve voor baby´s en peuters, raden wij ten zeerste aan ook voor andere kinderen en zwangeren (ongeboren kind) voor biologische of anderszins onbespoten groente en fruit te kiezen. Lees verder
Zorgen breed gedeeld
De zorgen over het veelvuldige gebruik van pesticiden worden breed gedeeld. Wetenschappers slaan alarm over de gevolgen voor de natuur, biodiversiteit, insecten en de mens. De overheid geeft toe dat minder pesticiden zouden moeten worden gebruikt en boerenorganisaties beloven te minderen maar er verandert veel te weinig en het gaat te langzaam.
Verder lezen
Naar de ranglijst.
Heb je een vraag? Check onze FAQ
Op de hoogte blijven? Abonneer je op onze nieuwsbrief.
- Druiven uit handel genomen vanwege door gifresten. Wetenschappers spreken zorgen uit.
- Wetenschappers teleurgesteld na intrekken pesticiden-wet: “We hebben geen idee of het gebruik veilig is.”
- Nieuw onderzoek toont aan dat neonicotinoïden ook schadelijk zijn voor vogels, de toelatingsinstantie negeert het.
- Nieuw onderzoek toont link 22 pesticiden met prostaatkanker.
- Wetenschappers waarschuwen voor de gevolgen van pesticidengebruik voor de biodiversiteit en voedselzekerheid.
- Risico’s pesticiden voor ongeboren kind en doodgeboorte
- Risico voor bewoners van het platteland: boeren en omwonenden kunnen chronische gezondheidsrisico's lopen.
- De positieve relatie tussen consumptie van biologische producten en gezondheid, onder andere betere vruchtbaarheid, geboorteafwijkingen, allergie en overgewicht.
