Nadere analyse pesticiden cijfers CBS geeft minder rooskleurig beeld:
63% toename PFAS-pesticiden en 50% meest giftige insecticiden
13 november 2025 brengt het CBS het nieuws naar buiten dat de landbouw een vijfde minder gewasbeschermingsmiddelen gebruikt.De landbouwsector is in hoerastemming; dat het gebruik is afgenomen, is uiteraard een goed bericht.
Om te zien of er ook positieve effecten van het lager gebruik te verwachten zijn, heeft PAN-NL de gegevens van Statline, waarop de conclusies van het CBS gebaseerd zijn, onder de loep genomen.
Samenvatting belangrijkste bevindingen
In de land- en tuinbouw is na 2020 het gebruik van pesticiden met 22% afgenomen.
De afname van 22% van de gebruikte kilogrammen pesticiden gaat gepaard met een toename van het gebruik van de meest schadelijke pesticiden.
Deze afname wordt vooral veroorzaakt door:
• Een verbod van het fungicide mancozeb waarvan in 2020 nog 1,3 miljoen kg werd toegepast, voornamelijk in de aardappelteelt. In 2020 was het totaal gebruik van bestrijdingsmiddelen bijna 5 miljoen kg.
• Een afname in het gebruik van paraffine olie van 1,19 miljoen kg in 2020 naar 0,76 miljoen kg in 2024.
Minder positieve waarnemingen
• 97,8% van het land- en tuinbouwareaal wordt met bestrijdingsmiddelen behandeld.
• Er is een toename van 50% van de meest schadelijke synthetische insecticiden, waarvan slechts enkele tientallen gram per hectare nodig is om alle plaaginsecten te doden.
• Er is een toename van 50% van het landbouwareaal dat met de meest schadelijke insecticiden wordt behandeld.
• Er is een toename van 63% van het landbouwareaal dat met PFAS-pesticiden wordt behandeld.
• De toepassing van niet-chemische, biologische bestrijdingsmiddelen neemt te langzaam toe. In 2024 is slechts 10.000 ha met de insecticide B Thurengiensis behandeld.
Conclusies
• Een reductie van 22% van het gebruik van bestrijdingsmiddelen is een goed begin, maar middelen die gereduceerd of zelfs verboden worden, moeten niet door giftiger pesticiden met een lager kg per hectare worden vervangen.
• Het volume van de gebruikte bestrijdingsmiddelen per hectare zegt weinig over de risico´s van de gebruikte middelen.
• Middelen die in kilogrammen per hectare worden toegepast kunnen minder schadelijk zijn dan middelen waarvan slechts 10 of 50 gram per hectare nodig is om de gewenste effectiviteit te bereiken.
• De risico´s voor mens en natuur van de toegepaste pesticiden worden vooral bepaald door de eigenschappen van het middel, zoals de effectiviteit (zoals zeer giftige insecticiden), de persistentie (zoals PFAS-pesticiden) en de potentie om zich in het milieu te verspreiden (zoals het zeer vluchtige propamocarb).
Download ook de andere bevindingen van de PAN-NL analyse van de CBS cijfers.
