Te gevaarlijk dus verboden
In de EU zijn honderden pesticiden verboden om te gebruiken omdat ze te gevaarlijk zijn voor mens en milieu. Toch worden vele van deze gevaarlijke pesticiden nog steeds geproduceerd door chemiereuzen als BASF, Bayer en Syngenta. Ze worden vervolgens geëxporteerd naar armere landen buiten de EU met een zwakke wetgeving. Nederlandse bedrijven en de haven van Rotterdam spelen daarbij een belangrijke rol.
Nederlandse bedrijven exporteren verboden pesticiden
In juni 2024 ontdekte onderzoekjournalisten van het tv programma Argos dat de rol van Nederland in de export van in de EU verboden pesticiden veel groter is dan werd gedacht. Alleen al in 2022 werd 6000 ton gevaarlijke pesticiden naar niet-EU landen geëxporteerd. Bij deze verboden pesticiden gaat het om stoffen die voor mens en milieu ernstige risico´s met zich meebrengen.
Teken de petitie
Pesticide Action Network Nederland roept samen met collega organisaties de fractievoorzitters van alle partijen in de Tweede Kamer op om een einde te maken aan de export van deze verboden middelen vanuit Nederland. Teken de petitie nu.
Volgens onderzoek van de Zwitserse NGO PublicEye, exporteerden Nederlandse bedrijven in 2022 bijna 15 duizend ton (14.699105 kg) verboden middelen naar niet EU-landen, onder andere 1,24 duizend ton propargite naar Brazilië.
Aan wie wordt de petitie aangeboden?
De petitie-tekst
Vele pesticiden die ooit voor gebruik in de landbouw zijn goedgekeurd, blijken achteraf schadelijk voor de menselijke gezondheid en/of het milieu te zijn. Meestal wordt later de goedkeuring weer ingetrokken en zijn ze voor gebruik in de landbouw verboden. Pesticiden die voor de EU te gevaarlijk en verboden zijn, worden nog steeds in Europa geproduceerd en geëxporteerd, vooral naar landen met een zwakke regelgeving en lage inkomens. Ook Nederlandse bedrijven doen hieraan mee! In 2022 exporteerden zes Nederlandse bedrijven bijna 15 miljoen kilogram pesticiden die in de EU verboden zijn. Sommige zijn kankerverwekkend, hormoonverstorend, schadelijk voor de foetus of voor het zenuwstelsel (Ziekte van Parkinson) etc. Sommige verboden pesticiden zijn zeer schadelijk voor bijen, hommels en andere insecten, zijn zeer vervuilend voor het grondwater of doden al het leven in sloten, meren en rivieren.
Pesticiden die voor Europa te gevaarlijk zijn, zouden geen problemen opleveren voor mens en natuur voor landen buiten de EU? Europese belanghebbenden van deze immorele handel beweren dat landen met een ander klimaat en andere gewassen deze giftige middelen nodig hebben. Dat is een sprookje op kosten van de gezondheid en natuur van derde landen. Ook van Nederlandse bedrijven horen we dit sprookje! Nederlandse bedrijven staan zelfs toe dat uit derde landen geïmporteerde groente, fruit of snijbloemen met verboden pesticiden besmet zijn.
Wij vragen de Nederlandse overheid, de fractieleiders van alle politieke partijen en de exporterende bedrijven: wacht niet op een Europese wetgeving die de export van verboden pesticiden stopt. Neem het voortouw en stop zo snel mogelijk deze immorele export van in EU verboden pesticiden!
- Stop de export van pesticiden, werkzame stoffen, gewasbeschermingsmiddelen die in de EU verboden zijn.
- Stop de export van zaden gecoat met pesticiden die in de EU verboden zijn.
Veel gestelde vragen over de verboden pesticiden
Om welke bedrijven gaat het? Waar gaat het naar toe?
3. Certis Belchim B.V., 4. UPL Benelux B.V., 5. Syngenta Seeds B.V., 6. Simonis B.V.
De verboden pesticiden gaan naar te veel landen om op te noemen; Syngenta Seeds B.V exporteerde in 2022 het verboden gif (thiram) gecoat zaad naar 33 verschillende landen o.a. in Zuid-Amerika, Arabië, Centraal-, Zuid- en Oost-Azië, Oost-Europa, Afrika en Kaukasus. Maar ook naar Australië. Ook de grootste exporteur van verboden pesticiden Arysta Lifescience Netherlands B.V., exporteert het gif mondiaal. (gegevens van 2022)
Welke in EU verboden pesticiden worden geëxporteerd?

Mogen bedrijven verboden pesticiden exporteren?
Ja dat mag, maar er zijn regels voor de export. Verboden pesticiden en chemicaliën die in de EU zijn verboden kunnen in twee groepen ingedeeld worden, die beide onder de Verordening (EU) Nr. 649/2012 vallen betreffende de in- en uitvoer van gevaarlijke chemische stoffen.
Er is een lijst met gevaarlijke (verboden) stoffen die in- en uitgevoerd mogen worden, maar de exporteurs en importeurs zijn verplicht het volume, naam van de stof, land van export en import bij nationale aangewezen autoriteit te rapporteren, die vervolgens de ECHA (European Chemicals Agency) van de export in kennis stelt. De stoffen vallen onder de zogenaamde Annex I van de “Prior Consent Regulation (PIC-kennisgeving).
In Annex III van verordening Nr 649/2012 zijn zeer gevaarlijke stoffen opgenomen o.a. de persistent organic pollutants (POP) Aldrin, Dieldrin of DDT. Voor de export moet het importerende land van tevoren over de eigenschappen en risico´s van de betreffende stof geïnformeerd worden en uitdrukkelijk toestemming geven voor de invoer van de stof (Prior Informed Concent (PIC) Procedure, zoals vastgelegd in de Rotterdam Conventie.
Hebben niet-EU landen de verboden pesticiden nodig?
Ook in Nederland horen we het argument “boeren in zuidelijke landen hebben te maken met andere ziekten en plagen en hebben daarom andere pesticiden nodig dan wij.” In veel derde landen is het gebruik van giftige pesticiden vaak gekoppeld aan een kapitaalintensieve, monocultuur- en exportgerichte landbouw - zoals de productie van bananen, limoen of ananas in Latijns-Amerika, de productie van soja en maïs voor diervoeder, of de productie van druiven voor Zuid-Afrikaanse wijn. Met andere woorden, dit soort landbouw is vaak verspillend en niet essentieel om de lokale bevolking te voeden. De weerstand in die landen tegen de import van door de EU verboden chemicaliën en pesticiden neemt ook toe. Zo schreef het Agrotoxine People's Tribunal uit Zuid-Afrika in zijn inzending dat er uitgebreid gedocumenteerde “gezondheidseffecten van agrotoxinen op vrouwelijke landarbeiders en landbewoners zijn, waaronder kanker en ademhalingsproblemen, evenals de mensenrechtenschendingen op boerderijen. Deze omvatten gebrek aan training, beschermende uitrusting, wasgelegenheid, toegang tot medische zorg en werknemerscompensatie.
Dragen pesticiden bij aan voedselzekerheid?
Is de export van verboden pesticiden naar lageloonlanden dodelijk?
Volgens het Centrum voor Pesticide Zelfmoordpreventie van de Universiteit van Edinburgh zijn in lage- en middeninkomenslanden (LMIC) pesticiden verantwoordelijk voor naar schatting 14 miljoen doden sinds de Groene Revolutie in de jaren 60, en nog eens 150.000 doden en talloze gewonden per jaar. Onderzoek toont aan dat veel van deze doden voorkomen hadden kunnen worden door de toegang tot dodelijke zelfmoordmiddelen te beperken. Geschat wordt dat globaal jaarlijks 385 miljoen mensen door een pesticiden vergiftiging ziek worden, met een deels dodelijke afloop; vergiftigingen vinden vooral plaats in landen met een laag inkomen, in het zuidelijk halfrond van de aarde. Bewijs uit landen die een verbod op HHP's (zeer gevaarlijke pesticiden) hebben ingevoerd, waaronder Sri Lanka en Bangladesh, toont aan dat levens gered kunnen worden zonder nadelige gevolgen voor de landbouw. De meeste pesticiden die in LMIC [Low and Middle Income Countries] worden gebruikt, worden geïmporteerd, ook uit de EU. Dit bevat pesticiden die verboden zijn voor gebruik binnen de EU. ”
Nu worden sommige EU-boeren hiertegen beschermd door de wet, terwijl pesticide exporterende bedrijven elders schade blijven aanrichten.
Hoe komen verboden pesticiden weer bij EU burgers?
Is de export van zeer giftige verboden pesticiden een schending van de mensenrechten?
Meer weten over export van verboden pesticiden?
https://www.publiceye.ch/en/topics/pesticides
Unearthed Greenpeace: Europe shipping banned pesticide linked to child brain damage to Global South (2023)
CIEL, Centre for International environment law: The Export of Banned Pesticides to Africa and Central America: Legal Opinion (September 2022)
PAN Europe: Stopping the export of EU-banned pesticides won’t harm the European economy & will benefit third countries (2024)
PAN-NL: Verboden pesticiden in boeketten – onethische en onverantwoorde praktijken (2025)
Foodwatch: De grote gifroute in beeld- Hoe verboden bestrijdingsmiddelen tóch op ons bord belanden (2024)
Teken de petitie
Pesticide Action Network Nederland roept samen met collega organisaties de Tweede Kamer en de bedrijven die deze gifstoffen exporteren op om een einde te maken aan de export van deze verboden middelen vanuit Nederland.
Teken de petitie nu.
4 handtekeningen tot nu toe!