PAN-NL analyseerde de verkiezingsprogramma’s van 14 landelijke partijen op 10 thema’s rond bestrijdingsmiddelen, biodiversiteit en duurzame landbouw. De meeste partijen blijven steken onder de 5,5 punten, wat neerkomt op een onvoldoende. Alleen GroenLinks/PvdA, Partij voor de Dieren, D66 en Volt laten echte ambitie zien. Dit blijkt uit de Kieswijzer 2025 Bestrijdingsmiddelen van Pesticide Action Network Netherlands (PAN-NL). Het merendeel van de politieke partijen besteden nauwelijks aandacht in hun verkiezingsprogramma’s aan het terugdringen van schadelijke bestrijdingsmiddelen, bescherming van omwonenden en stimulering van biologische landbouw. Slechts drie partijen scoren een voldoende.
Linkse partijen scoren het hoogst.
GroenLinks/PvdA, D66 en Partij voor de Dieren behalen 7 tot 8 van de 10 punten. Zij pleiten voor een verbod op chemische bestrijdingsmiddelen, waaronder glyfosaat en PFAS-pesticiden, spuitvrije zones rond woningen en scholen, en uitbreiding van de biologische landbouw. Volt volgt met 6 punten en wil dat 25% van de landbouw in 2030 biologisch is, met toepassing van het voorzorgsprincipe bij toelating van middelen.
Midden- en rechtse partijen.
Middenpartijen zoals SP (5,5), ChristenUnie (5,0) erkennen de risico’s van pesticiden en willen het gebruik beperken, maar blijven volgens PAN-NL te vrijblijvend. Rechtse partijen laten het onderwerp grotendeels liggen. De PVV (0 punten) noemt bestrijdingsmiddelen nergens. Ook JA21 (1), VVD (2,5) en BBB (3,0) besteden amper aandacht aan reductie, bescherming van omwonenden of stimulering van biologische landbouw.
PAN-NL noemt het “zorgwekkend” dat veel partijen nog steeds geen concrete maatregelen voorstellen om pesticidengebruik af te bouwen om de biodiversiteit en gezondheid van burgers te beschermen. “De wetenschap is duidelijk: bestrijdingsmiddelen schaden mens, dier en natuur. Toch blijven de meeste partijen steken in vage beloften. Slechts enkele partijen nemen het probleem serieus en willen echt naar een gifvrije landbouw,” aldus Margriet Mantingh van PAN-NL.
In vergelijking met de vorige analyse uit 2023 is er wel vooruitgang: meer partijen spreken zich uit voor een verbod op glyfosaat en PFAS-pesticiden en vragen aandacht voor strengere toelatingsprocedures. Toch concludeert PAN-NL dat de politiek te weinig aandacht heeft voor de noodzakelijke omslag naar een duurzame, gifvrije landbouw.
Noot: Een dergelijk onderzoek is nooit volledig: We hebben alle verkiezingsprogramma’s onderzocht en gekeken welke thema’s aan bod kwamen. D66 hebben we nog punten toegekend omdat ze in het uitvoeringsprogramma’s enkele concrete maatregelen noemen. Zoals maatregelen tegen sierteelt, voor waterwingebieden en spuitvrije zone’s. Daarmee komt D66 samen met PvdD en Groen Links PvdA bovenaan te staan. In het programma van PvdD staan de thema’s cocktaileffect en waterwingebieden niet apart genoemd omdat de partij gaat voor een totaalverbod. Als ze ze benoemd hadden zou de PvdD met 10 punten bovenaan komen te staan.
