Hormoonverstorende pesticiden
Hormoonverstorende stoffen zijn chemische stoffen die de werking van hormonen nabootsen of blokkeren. Ze staan bekend als hormoon ontregelende stoffen of EDC's: Endocrine Disrupting Chemicals.
Stoffen met een hormoonverstorende werking kunnen extreem gevaarlijk zijn voor met name ongeboren of jonge kinderen. Dat komt omdat ze in zeer lage concentratie al schadelijke effecten kunnen hebben, vergelijkbaar met die van natuurlijke hormonen. Ze kunnen onder andere kanker, hersenbeschadiging, diabetes, autisme en ADHD veroorzaken op alle leeftijden.
Kleine dosis al schadelijk
Voor hormoonverstorende stoffen gaat de uitspraak van Paracelsus “De dosis maakt het gif” niet op. Ook de kleinste dosis kan tientallen jaren na de blootstelling effect op de hormoonhuishouding hebben. Juist daarom zouden we er zo voorzichtig mee moeten zijn.
Verbod met veel uitzonderingen
In 2009 kwamen de Europese Commissie, het Europarlement en de lidstaten overeen dat mensen en onze ecosystemen niet mogen worden blootgesteld aan hormoonverstorende pesticiden, gezien hun mogelijke langdurige en onherstelbare schadelijke effecten, zelfs bij een lage blootstelling in het milieu. Hormoonverstorende pesticiden zouden als gevaarlijk worden beschouwd en worden verboden, net als alle andere geclassificeerde kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische (giftig voor de voortplanting) bestrijdingsmiddelen. Een uitzondering bleef mogelijk in het geval van “verwaarloosbare blootstelling”, gedefinieerd als het gebruik van pesticiden in gesloten systemen, waarbij contact met mensen uitgesloten is en die resulteren in voedselresiduen onder de toegestane limiet in babyvoeding. Deze besluiten zijn vastgelegd in de Europese pesticiden verordening 1107/2009, bijlage II, 3.6.2 en 3.6.5.
Na dit besluit, is in de EU inderdaad de toelating van een handvol pesticiden (werkzame stoffen) ingetrokken, o.a. het fungicide metiram en het insecticide clofentizine, nadat deze hormoonverstorende stoffen eerst meer dan 20 jaar in de landbouw zijn gebruikt en als veilig werden beschouwd.
Pesticideneetwijzer
Toch zijn er nog steeds pesticiden in gebruik die een hormoonverstorende werking hebben of daarvan verdacht zijn. Op pakweg 1 op de 5 (22%) onderzochte groenten en fruit zijn pesticiden met een hormoonverstorende werking gevonden. Het betreft voornamelijk de fungiciden boscalid en tebuconazole.
Meer informatie
- Consumentengids: Hormoonontregelende Pesticiden
- Hormone disrupting pesticides (EDCs)
- Pesticide-Induced Diseases: Endocrine Disruption
- Verordening 1107/2009
- Flyer over andere groepen stoffen met een hormoonverstorende werking
- WHO (Wereldgezondheidorganisatie); State of the science of endocrine disrupting chemicals.
